Blog: Leven zonder etiketten 

Geschreven door: JT

20 Augustus 2025

Waarom zouden we onszelf in hokjes stoppen?

Het valt me op dat er steeds meer discussie is over het gebruik van labels voor mensen en hun gedrag. De ene hulpverlener vindt dat we ze allemaal per direct in de prullenbak moeten gooien. De ander ziet er juist de voordelen van in. En eerlijk gezegd… ik snap beide kanten.

Een label kan steun geven, maar ook een last worden. Het kan je het gevoel geven dat je anders bent, dat je niet helemaal mee mag doen. De omgeving kan die stempel ook zien – en daarmee jou. Zo verandert een label van een hulpmiddel in een grens, die jou scheidt van de groep. Je wordt gezien als “anders”, terwijl je diep vanbinnen gewoon verlangt naar verbinding. Maar wie bepaalt of je buiten de groep valt? Vaak plaats je jezelf daar onbewust door het label te omarmen. Het gevaar: een negatief zelfbeeld, eenzaamheid, een gevoel van opgesloten zijn in een hokje dat nooit écht bij je past.

Waarom een label soms zo fijn kan zijn

Stel je voor: je loopt al jaren met vragen rond. Je begrijpt je eigen gedrag niet altijd, of dat van je kind. En dan komt er na een onderzoek of test een diagnose. Opeens valt alles op zijn plek. Dat moment van herkenning kan voelen als een opluchting. Je krijgt woorden voor wat er speelt, en misschien ook meer begrip uit je omgeving. Een label kan dus echt steun bieden. Maar… het kan ook een stempel worden. Er zit helaas ook een keerzijde aan. Want een label kan ervoor zorgen dat iemand vooral dát wordt: het label. Niet meer Jessie, Fatima of Richard maar “de ADHD’er” - “het autistische kind” de "transgender" of de "homo". En dan gaat de blik op de persoon zelf verloren. Dat kan vergaande gevolgen hebben. Een kind met ADHD kan bijvoorbeeld een lager schooladvies krijgen, simpelweg omdat er gedacht wordt: “Met dat label gaat leren vast niet lukken.” Zonde natuurlijk, want een label zegt nooit alles.

Het excuus-effect

Nog een risico: labels kunnen misbruikt worden. Soms hoor je iemand zeggen: “Ik kan er niets aan doen dat ik zo emotioneel werd, want ik ben hoogsensitief.” Of ouders die het label van hun kind gebruiken om extra privileges te regelen op school. Natuurlijk, sommige personen met een label hebben wellicht wat aandachtspunten waardoor we wat milder mogen kijken naar hun gedrag. Maar ze moeten ook gewoon opgevoed worden, niet behandeld worden als prinsjes en prinsesjes en zijn als volwassene net zo verantwoordelijk voor hun eigen gedrag. 

En dan nog het zorgsysteem…

Alsof dat allemaal nog niet ingewikkeld genoeg is, speelt ook ons zorgsysteem een rol. Want zonder label krijg je vaak geen hulp vergoed. Geen stempel? Dan ook geen budget voor begeleiding of behandeling. 

Leven zonder etiketten 

In plaats daarvan kun je bijvoorbeeld ook luisteren naar jezelf. Wat helpt jou écht om goed te functioneren? Welke gewoontes geven je kracht, rust en plezier? Het gaat niet om hoe anderen vinden dat je moet leven, maar om hoe jij een gelukkig bestaan opbouwt. Zoals beschreven in mijn eerdere blogs, ben ik zelf niet van de labels en een hokjes persoon. Dat er mensen zijn die dat wel prettig vinden om van het ene hokje naar een groepsvorming hokje te verkassen moet natuurlijk ieder voor zich weten. Ik moet er ook niet aan denken dat anderen zich gaan aanpassen want, ik zou eerlijk gezegd ook niet weten waarom en waarvoor, omdat ik geen verschil ervaar tussen mij en mijn omgeving. Vooral niet moeilijk doen, hou het vooral lekker simpel. 

Zelfacceptatie is de sleutel

Mijn visie: Je bent geen etiket, geen verzameling letters of diagnoses. Je bent mens. Een mens met unieke behoeften, talenten en dromen. Je kan je aandacht richten op wat wél goed voelt. Richt je bijvoorbeeld op mensen die je energie geven in plaats van nemen. Sluit je deur voor negativiteit en oordeel, waarom zou je dat soort mensen de regie over jouw geluk laten bepalen?

Zorg voor jezelf

Geef structuur aan je dagen, eet goed, slaap genoeg, lach of huil om een mooie film, kook je lievelingsgerecht, omring je met mensen die je een warm en veilig gevoel geven. Zoek contact met gelijkgestemden die óók geen zin hebben om zichzelf te beperken tot een label. Je zult zien: je bent echt niet de enige. Want uiteindelijk maakt geen enkel etiket jou wie je bent. Jij bent zoveel méér dan een woord, een diagnose of een hokje. Jij bent een volledig, uniek verhaal, en dat verhaal mag jij zelf blijven schrijven. 

Labels: ja of nee?

Dus… wat moeten we ermee? Weg ermee? Of juist omarmen? Ik denk eerder meer balans tussen beide, want op dit moment heeft labels de hoofdrol en dat mag na mijns inziens een tandje minder. Labels kunnen bevrijdend zijn en mensen het gevoel geven: “Eindelijk snap ik mezelf.” Maar tegelijk kunnen ze beperken en stigmatiseren.

Misschien is het vooral belangrijk om te onthouden dat een label nooit het hele verhaal vertelt. Een mens is altijd méér dan een diagnose.

JT

Je kan reageren op dit blog.

Je e-mailadres wordt niet getoond.