Een veilig klimaat voor personen met gender-dysforie in de (woon)zorg.

23 juli 2025 

Geschreven door: JT 

Een veilig zorgklimaat is essentieel voor trans/non-binaire/intersekse (TNI) personen die worstelen met genderdysforie. Dit vraagt om een zorgomgeving waarin zorgprofessionals open, respectvol en goed geïnformeerd zijn. Alleen zo kunnen we bijdragen aan het psychisch welzijn van deze doelgroep en barrières in de zorg wegnemen.

Waarom is een veilig zorgklimaat belangrijk?

Psychisch welzijn

Voordat een persoon diens intake gesprek heeft gehad, heeft de desbetreffende persoon een behoorlijk lange weg afgelegd om naar buiten te treden. Een ondersteunende, veilige benadering en luisterend oor door zorgprofessionals kan een veilig woon-leefklimaat aanzienlijk vergroten.

Toegankelijkheid van zorg

Een veilige en inclusieve benadering vergroot het vertrouwen van TNI personen in de zorg. Dit bevordert openheid, waardoor zij eerder hun hulpvraag durven stellen en passende ondersteuning ontvangen.

Herstel van vertrouwen

Veel TNI personen hebben negatieve of zelfs traumatische ervaringen in de zorg. Dat komt voornamelijk door onwetendheid vanuit zorgpersoneel. Niet weten hoe men moet handelen d.m.v een hulpvraag. Zich moeilijk kan inleven of hoe het voor de cliënt zo geboren te zijn. Door onwetendheid schuilt er vaak een vooroordeel of onzekerheid door niet te weten hoe je als zorgprofessional moet reageren en/of handelen. Een luisterend oor en d.m.v gewoon vragen te stellen aan je cliënt, brengt je veel verder als dat je voortdurend op je horloge kijkt en weg wilt omdat er te weinig kennis is op Google en niet weet wat te doen in een contact moment. Door actief te werken aan een respectvolle benadering kan het vertrouwen in zorgverleners hersteld worden, wat bijdraagt aan een positieve zorgervaring.

Jeugdtrauma in hun jeugd 

TNI personen hebben vaak trauma in hun jeugd ervaren. Dat klopt, dat komt voornamelijk met genderdysforie/non-binaire of intersekse geboren te zijn. Het is dus een misverstand dat "genderdysforie" door jeugdtrauma is ontstaan. Het is een aanname en nooit bevestigd vanuit wetenschappelijk onderzoek. Waar wel naar gekeken wordt binnen de genderpoli is, of de persoon trauma heeft opgelopen door seksueel misbruik om 1 voorbeeld te geven. Er zijn zoveel meer voorbeelden betreft trauma. Dat zijn belangrijke punten om mee te nemen in de gesprekken. Niet ieder persoon die geboren is met genderdisforie heeft trauma opgelopen door een vervelende ervaring betreft het onderzoeken op seksueel gebied. Er zijn genoeg mensen die nog nooit een seksuele ervaring hebben gehad en seks beginnen te ontdekken jaren na de operaties vanwege afkeur van het geslacht waarin diegene geboren is. Daarnaast zien we tevens cliënten met bijvoorbeeld autisme, dat is ongeveer 10% wat binnen de genderpoli binnenkomt. 

Bovendien zijn er genoeg mensen die geboren zijn in een hecht en warm gezin, maar alles mis ging betreft vastlopen op school enz. Daar zijn vaak misverstanden over.  

Wat kun je als zorgprofessional doen?

1. Investeer in kennis en bewustwording

Zorgprofessionals en begeleiders dienen basiskennis te hebben van genderdiversiteit, inclusief de specifieke zorgbehoeften van TNI personen. Regelmatige scholing en intervisie kunnen hierin ondersteunen.

2. Stimuleer open communicatie

Luister actief naar de ervaringen en behoeften van je cliënt. Geef ruimte aan hun verhaal zonder oordeel of aannames. Vraag expliciet naar hun wensen, voorkeuren en grenzen.

3. Toon respect en erkenning

Gebruik altijd de gekozen naam en voornaamwoorden. Laat zien dat iemands dysforie wordt erkend en gerespecteerd, ongeacht medische of juridische status.

4. Borg vertrouwelijkheid

Zorg voor duidelijke afspraken over privacy en informatievoorziening. Bespreek met het team hoe vertrouwelijkheid wordt gewaarborgd in de dagelijkse praktijk.

5. Verwijs gericht door

Weet waar gespecialiseerde transgenderzorg beschikbaar is en hoe de verwijzing werkt. Denk hierbij aan genderteams, psychologen of gespecialiseerde verpleegkundigen.

6. Betrek de persoon actief

Zet je cliënt centraal in het zorgproces. Bespreek samen het zorgplan en neem hen serieus als begeleider in zorg. Dit vergroot de autonomie en het vertrouwen.